Khi nhắc đến Thượng Hải – trung tâm kinh tế sầm uất nhất Trung Quốc – người ta thường nghĩ ngay đến Bến Thượng Hải, một địa danh gắn liền với hình ảnh lịch sử, văn hóa và sự phát triển vượt bậc của thành phố này. Nằm bên dòng sông Hoàng Phố, Bến Thượng Hải là tuyến đường ven sông dài hơn 1,5 km, kéo dài từ cầu Waibaidu (cầu Bạch Độ) ở phía Bắc đến đường Yan’an Đông ở phía Nam. Nơi đây từng là trung tâm tài chính và thương mại lớn nhất châu Á vào thế kỷ XX, và đến nay vẫn là “trái tim lịch sử” của Thượng Hải hiện đại. Ban ngày, Bến Thượng Hải khoác lên mình vẻ cổ kính, trang nghiêm với hàng loạt công trình kiến trúc kiểu châu Âu. Nhưng khi đêm xuống, nơi đây lại rực rỡ ánh đèn, phản chiếu trên mặt nước sông Hoàng Phố, tạo nên một trong những khung cảnh lãng mạn nhất châu Á.
Bến Thượng Hải
1. Lịch sử hình thành và phát triển của Bến Thượng Hải
1.1. Giai đoạn đầu – khi Thượng Hải mở cửa giao thương
- Bến Thượng Hải ra đời vào giữa thế kỷ XIX, khi Trung Quốc ký kết Hiệp ước Nam Kinh năm 1842, buộc phải mở cửa các cảng biển, trong đó có Thượng Hải, cho người Anh và các nước phương Tây buôn bán.
- Từ đó, khu vực ven sông Hoàng Phố trở thành nơi tập trung lãnh sự quán, ngân hàng, công ty vận tải, và văn phòng thương mại của các nước như Anh, Pháp, Mỹ, Nhật Bản… Hàng loạt tòa nhà mang phong cách kiến trúc châu Âu được xây dựng, tạo nên diện mạo rất khác biệt so với phần còn lại của Trung Quốc thời đó.
- Người phương Tây gọi nơi đây là “The Bund” – có nghĩa là “bờ sông” hoặc “bến cảng”. Còn người Trung Quốc gọi là “Wai Tan” (外滩) – nghĩa là “bến phía ngoài”.
1.2. Giai đoạn hoàng kim – “Phố Wall của Viễn Đông”
- Đầu thế kỷ XX, Bến Thượng Hải trở thành trung tâm tài chính lớn nhất châu Á. Hàng loạt ngân hàng quốc tế, tập đoàn bảo hiểm và công ty thương mại mở chi nhánh tại đây.
- Người ta gọi Bến Thượng Hải là “Phố Wall của phương Đông”, bởi nó hội tụ mọi biểu tượng của thịnh vượng và sức mạnh kinh tế.
- Các tòa nhà tiêu biểu được xây dựng trong giai đoạn này gồm:
- Tòa nhà Ngân hàng Hồng Kông – Thượng Hải (HSBC Building) – được coi là công trình nguy nga nhất châu Á thời đó.
- Tòa nhà Hải quan (Customs House) – với chiếc đồng hồ khổng lồ cao 90m, được ví như “Big Ben của Thượng Hải”.
- Khách sạn Peace Hotel (Hòa Bình) – nơi từng đón tiếp nhiều nhân vật nổi tiếng thế giới.
1.3. Thời kỳ suy tàn và phục hưng
- Sau năm 1949, khi Trung Quốc thành lập nước Cộng hòa Nhân dân, nhiều ngân hàng và công ty nước ngoài rút đi, Bến Thượng Hải dần trở nên trầm lắng.
- Tuy nhiên, từ thập niên 1990, khi Thượng Hải trở lại vị thế trung tâm kinh tế hàng đầu, chính quyền thành phố đã tiến hành trùng tu toàn bộ khu vực Bến Thượng Hải, khôi phục lại vẻ đẹp cổ kính của các công trình kiến trúc, đồng thời quy hoạch khu vực ven sông thành đường đi bộ, công viên, điểm ngắm cảnh và du lịch.
- Ngày nay, Bến Thượng Hải là một trong những biểu tượng du lịch nổi tiếng nhất Trung Quốc, được ví như “viên ngọc giữa dòng Hoàng Phố”, thu hút hàng chục triệu lượt khách mỗi năm.
2. Kiến trúc đặc trưng của Bến Thượng Hải
- Bến Thượng Hải có khoảng 52 tòa nhà cổ với phong cách kiến trúc đa dạng: Gothic, Baroque, Roman, Neoclassical, Art Deco… – khiến nơi đây trở thành một “bảo tàng kiến trúc châu Âu” giữa lòng châu Á.
2.1. Tòa nhà Hải quan Thượng Hải (Customs House)
- Xây dựng năm 1927, cao 90m, là một trong những biểu tượng của Bến Thượng Hải.
- Tòa nhà nổi bật với tháp đồng hồ lớn giống Big Ben ở London, mỗi giờ vang lên bản nhạc “Westminster Quarters”.
- Hiện nay, đây vẫn là trụ sở của Cục Hải quan Thượng Hải.
2.2. Tòa nhà HSBC (Hongkong and Shanghai Banking Corporation Building)
- Hoàn thành năm 1923, từng được xem là tòa nhà nguy nga nhất Viễn Đông.
- Nội thất được trang trí bằng đá cẩm thạch, trần vẽ bích họa và các cột đá Corinthian.
- Hiện nay là trụ sở của Ngân hàng Phát triển Thượng Hải – Phố Đông.
2.3. Khách sạn Peace Hotel (Hòa Bình)
- Tên cũ là Sassoon House, do nhà tài phiệt Victor Sassoon xây dựng năm 1929.
- Mang phong cách Art Deco, với tháp xanh nổi bật trên bầu trời Thượng Hải.
- Đây từng là nơi lưu trú của nhiều nhân vật danh tiếng như Charlie Chaplin, Tống Mỹ Linh, và lãnh đạo các quốc gia.
2.4. Các tòa nhà ngân hàng và lãnh sự quán
- Ngân hàng Anh Quốc, Ngân hàng Nhật Bản, Ngân hàng Pháp, Ngân hàng Hoa Kỳ… đều có trụ sở ở đây.
- Ngoài ra, còn có Nhà hát Thượng Hải cổ, Câu lạc bộ Thượng Hải – nơi giới thượng lưu phương Tây hội họp.
Bến Thượng Hải
3. Trải nghiệm du lịch tại Bến Thượng Hải
3.1. Tản bộ dọc bờ sông Hoàng Phố
- Điều tuyệt vời nhất khi đến Bến Thượng Hải là tản bộ dọc con đường ven sông – một trong những tuyến đi bộ đẹp nhất châu Á.
- Bạn sẽ được chiêm ngưỡng:
- Một bên là hàng loạt tòa nhà cổ châu Âu trầm mặc, uy nghi.
- Bên kia là khu Phố Đông (Pudong) hiện đại, với tháp truyền hình Đông Phương Minh Châu, tháp Jin Mao, Tháp Thượng Hải – cao thứ hai thế giới.
- Cảnh tượng cổ – kim giao hòa tạo nên bức tranh độc đáo chỉ có ở Thượng Hải.
3.2. Ngắm hoàng hôn và đêm lung linh
- Bến Thượng Hải đẹp nhất khi hoàng hôn buông xuống. Ánh nắng chiều vàng rực phủ lên mặt nước Hoàng Phố, phản chiếu trên các tòa nhà cổ kính.
- Khi trời tối, toàn bộ khu Phố Đông phía đối diện sáng rực đèn LED – hàng triệu ánh sáng phản chiếu trên mặt nước, tạo nên khung cảnh “Thượng Hải về đêm” trứ danh.
- Nhiều nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp coi đây là điểm ngắm đêm đẹp nhất thế giới.
3.3. Du thuyền trên sông Hoàng Phố
- Một trải nghiệm không thể bỏ lỡ là du thuyền dọc sông Hoàng Phố để ngắm nhìn hai bờ:
- Bờ Tây là Bến Thượng Hải cổ kính.
- Bờ Đông là Phố Đông hiện đại rực rỡ.
- Các chuyến du thuyền khởi hành từ 19h đến 21h30, kéo dài khoảng 40–60 phút. Vé dao động từ 100–200 Nhân dân tệ (khoảng 350.000–700.000 VNĐ).
- Từ khoang tàu, bạn có thể chụp những bức ảnh “để đời” về Thượng Hải – thành phố của ánh sáng.
4. Cách di chuyển đến Bến Thượng Hải
- Tàu điện ngầm: Tuyến số 2 hoặc 10, xuống ga East Nanjing Road, đi bộ 10 phút.
- Xe buýt: Các tuyến 20, 37, 65, 305, 317 đều có điểm dừng gần khu vực.
- Taxi: Nói “Wai Tan” (phát âm: wai-than), tài xế địa phương sẽ đưa bạn đến đúng nơi.
5. Thời điểm lý tưởng để tham quan Bến Thượng Hải
- Mùa xuân (tháng 3–5): thời tiết mát mẻ, hoa nở ven sông.
- Mùa thu (tháng 9–11): khí hậu dễ chịu, bầu trời trong xanh, rất hợp để chụp ảnh.
- Buổi tối (18h–22h): ngắm Thượng Hải lung linh trong ánh đèn – thời điểm lý tưởng nhất.
- Tránh mùa hè (tháng 6–8) do nắng nóng và mùa đông (12–2) vì có thể lạnh, nhiều sương mù.
6. Một số điểm du lịch gần Bến Thượng Hải
- Nếu có thời gian, bạn nên kết hợp tham quan các địa điểm lân cận để có chuyến đi trọn vẹn:
- Phố cổ Miếu Thành Hoàng (Chenghuangmiao Old Street): cách Bến Thượng Hải khoảng 2 km – nơi lưu giữ kiến trúc cổ và ẩm thực truyền thống.
- Vườn Dự Viên (Yu Garden): khu vườn cổ hơn 400 năm tuổi, biểu tượng của nghệ thuật vườn cảnh Trung Hoa.
- Tháp Truyền hình Đông Phương Minh Châu: cao 468 m, nơi ngắm toàn cảnh thành phố từ trên cao.
- Tháp Thượng Hải (Shanghai Tower): cao 632 m – tòa nhà cao thứ hai thế giới.
- Đường Nam Kinh (Nanjing Road): thiên đường mua sắm với hàng trăm thương hiệu lớn.
7. Những điều thú vị ít người biết về Bến Thượng Hải
- Chiếc đồng hồ trên tháp Hải quan vẫn vang lên bản nhạc Westminster mỗi giờ suốt gần 100 năm qua.
- Tên “The Bund” xuất phát từ tiếng Hindi “band” – nghĩa là bờ đê, do người Anh gốc Ấn sử dụng.
- Nhiều bộ phim nổi tiếng như “Bến Thượng Hải” (The Bund – 1980), “Shanghai” (2010), “Empire of the Sun” (1987) đều lấy bối cảnh nơi đây.
- Khi nhìn từ Phố Đông sang, Bến Thượng Hải giống như “bảo tàng châu Âu” còn khi nhìn từ Bến Thượng Hải sang, Phố Đông lại như “tương lai của thế giới” – một sự đối lập hoàn hảo.
8. Ý nghĩa biểu tượng của Bến Thượng Hải
- Bến Thượng Hải không chỉ là điểm du lịch mà còn là biểu tượng lịch sử và tinh thần của Thượng Hải.
- Nó ghi dấu thời kỳ thuộc địa đau thương, nhưng cũng thể hiện sự hội nhập và phục hưng mạnh mẽ của Trung Quốc hiện đại.
- Là nơi thể hiện rõ nhất sự giao thoa Đông – Tây, cổ điển – hiện đại, truyền thống – đổi mới.
- Với người dân Thượng Hải, Bến Thượng Hải là niềm tự hào – nơi minh chứng cho chặng đường vươn mình từ cảng sông nhỏ đến đô thị toàn cầu.
9. Mẹo nhỏ cho du khách Việt
- Mang theo máy ảnh hoặc điện thoại pin đầy – vì bạn sẽ chụp rất nhiều ảnh đẹp.
- Nên đi dạo buổi tối hoặc lúc sáng sớm để tránh đông người.
- Mặc trang phục thoải mái, giày thể thao, vì khu vực khá rộng.
- Giữ trật tự và vệ sinh – nơi đây là di tích lịch sử quốc gia.
- Không bỏ lỡ trải nghiệm du thuyền – đây là cách ngắm trọn vẻ đẹp Thượng Hải cả hai bờ.
Bến Thượng Hải
Bến Thượng Hải không chỉ là một địa điểm du lịch, mà là trái tim và linh hồn của thành phố Thượng Hải. Tại đây, bạn sẽ cảm nhận được sự hòa quyện hoàn hảo giữa quá khứ và tương lai, sự tinh tế trong kiến trúc cổ và sự rực rỡ của đô thị hiện đại, không khí lãng mạn, cổ điển nhưng đầy sức sống. Nếu Thượng Hải là “hòn ngọc của phương Đông”, thì Bến Thượng Hải chính là viên ngọc sáng nhất – nơi bạn có thể cảm nhận rõ rệt nhịp đập của một thành phố đang chuyển mình mạnh mẽ từng ngày. Một lần dạo bước bên sông Hoàng Phố, lắng nghe tiếng gió thổi qua những tòa nhà cổ, ngắm ánh đèn phản chiếu lung linh – đó sẽ là trải nghiệm bạn không bao giờ quên.