Làng Nghề Mạ Vàng Thuận Thành ở Cần Giuộc Long An

Nghề kim hoàn Thuận Thành ở Cần Giuộc là một làng nghề truyền thống độc đáo và quý hiếm, một phần của di sản nghề thủ công vùng đồng bằng sông Cửu Long thể hiện kỹ thuật, nét tinh xảo truyền thống, bàn tay khéo léo của người thợ. Một trong những làng nghề truyền thống hiếm hoi còn giữ nghề thủ công. Nếu bạn ghé thăm, có thể trực tiếp quan sát quá trình chế tác từ nguyên liệu thô đến sản phẩm hoàn thiện hiểu rõ hơn về nghề thủ công truyền thống Việt Nam 

Làng nghề mạ vàng Thuận Thành, Cần Giuộc

1. Giới thiệu chung Làng Nghề Mạ Vàng Thuận Thành (Long An)

Làng nghề Thuận Thành nổi tiếng với các sản phẩm làm từ đồng và mạ vàng/mạ bạc, chủ yếu phục vụ nhu cầu tâm linh, thờ cúng (lư đồng, chân đèn, tượng, vật phẩm trang trí) và các sản phẩm kim hoàn nhỏ.

Tên gọi chính thức: Làng nghề Đúc đồng và Mạ vàng Thuận Thành.

Vị trí: Thuộc xã Thuận Thành, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.

Lịch sử hình thành: Làng nghề đã có lịch sử hơn 100 năm, được hình thành từ thời Pháp thuộc do các thợ thủ công từ miền Bắc (chủ yếu là Nam Định) di cư vào. Đây là một trong những làng nghề đúc đồng và kim hoàn hiếm hoi còn sót lại và duy trì được quy mô sản xuất tại miền Nam.

Quy mô & Tính chất cộng đồng nghề:

• Toàn ấp Thuận Tây 1 hiện có khoảng 70–80 hộ gia đình làm nghề kim hoàn. 
• Mỗi hộ thường có từ 4–6 người làm, có hộ gia đình truyền từ ông bà sang con cháu. 
• Nghề chế tác kim hoàn tại Thuận Thành từng là nguồn thu nhập chính. Ngày nay dù có phần mai một do sự cạnh tranh của trang sức công nghiệp, một số hộ vẫn bám nghề, giữ nghề, truyền nghề thủ công. 

2. Quy Trình Chế Tác Kim Hoàn/Mạ Vàng

Người thợ tại Thuận Thành chế tác các loại nữ trang — vòng, dây chuyền, nhẫn, bông tai, kiềng, lắc… ban đầu thường làm bằng vàng, đồng, thau, bạc. Quá trình làm rất công phu: từ làm từng mắt xích, uốn, hàn, mài, đánh bóng… Một sợi dây chuyền có thể cần nhiều công đoạn, nhiều người/nhà cùng làm. Theo thời gian, để đáp ứng nhu cầu thị trường, nhiều hộ đã chuyển sang chế tác tinh xảo với bạc, đồng vẫn giữ tay nghề thủ công, nhưng kết hợp thêm máy móc để tăng năng suất.

Quy trình chế tác các sản phẩm kim hoàn (thường là mạ vàng/mạ bạc trên nền đồng hoặc hợp kim) tại đây là sự kết hợp giữa kỹ thuật đúc đồng truyền thống và công nghệ xi mạ hiện đại:

Bước 1. Đúc Đồng: Chế tạo cốt sản phẩm

Đối với các sản phẩm lớn (lư, tượng), sản phẩm được đúc từ đồng theo khuôn mẫu truyền thống. Đối với các vật phẩm kim hoàn nhỏ, có thể dùng cốt đồng hoặc hợp kim khác.

Bước 2. Làm Nguội & Xử Lý Bề Mặt: Chuẩn bị mạ

Sản phẩm sau khi đúc được gọt giũa, đánh bóng, mài nhẵn để loại bỏ các khuyết điểm và tạo độ mịn hoàn hảo cho bề mặt. Bề mặt phải được làm sạch hoàn toàn (tẩy dầu mỡ, tẩy axit) trước khi mạ.

Bước 3. Xi Mạ (Mạ Vàng/Mạ Bạc): Phủ kim loại quý

Đây là bước quan trọng nhất, thường sử dụng phương pháp điện phân (Electroplating). Vật phẩm được nhúng vào dung dịch chứa ion vàng (hoặc bạc) và dùng dòng điện để kết tủa lớp kim loại quý mỏng lên bề mặt.

Bước 4. Đánh Bóng và Hoàn Thiện: Tạo độ bền và thẩm mỹ

Sản phẩm sau khi mạ được rửa sạch, sấy khô và phủ một lớp sơn bảo vệ (sơn 2K hoặc sơn nano) để tăng độ bền, chống trầy xước và giữ được màu sắc sáng bóng lâu dài.

3. Giá Trị Kinh Tế Làng Nghề

Làng nghề Thuận Thành đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế địa phương:

Đóng góp vào thị trường: Cung cấp nguồn sản phẩm thủ công chất lượng cao, đặc biệt là các vật phẩm thờ cúng và trang trí mạ vàng, không chỉ phục vụ thị trường miền Nam mà còn phân phối đi các tỉnh thành khác.

Giải quyết việc làm: Tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm lao động tại địa phương và các khu vực lân cận, giúp duy trì thu nhập cho nhiều gia đình.

Giá trị văn hóa: Là di sản sống, duy trì kỹ thuật đúc đồng và mạ vàng truyền thống đang dần mai một.

Phát triển du lịch: Làng nghề có tiềm năng lớn để phát triển du lịch trải nghiệm, thu hút du khách đến tìm hiểu quy trình chế tác tinh xảo.

Thách thức & hiện trạng nghề: Ngành trang sức công nghiệp, vàng bạc hiện đại, mẫu mã đại trà khiến quà tặng nhập khẩu hoặc sản xuất công nghiệp trở nên phổ biến, gây áp lực cho các cơ sở thủ công nhỏ. 

Vì làm thủ công, tốn nhiều công sức, đòi hỏi đôi tay khéo léo và kinh nghiệm lâu năm nên ít người trẻ muốn theo nghề. Điều này làm giảm số lượng người gắn bó lâu dài. 

Để tồn tại, nhiều cơ sở pha trộn phương pháp truyền thống và công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường.

4. Cẩm Nang Hướng Dẫn Tham Quan

Phương tiện:

Bạn có thể di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô cá nhân.

Thời điểm tham quan tốt nhất:

Nên đi vào các ngày trong tuần (từ thứ Hai đến thứ Sáu) để dễ dàng quan sát quy trình sản xuất của các lò và xưởng (thợ làm việc liên tục).

Đặc biệt là các tháng cuối năm (trước Tết Nguyên Đán), khi nhu cầu thờ cúng tăng cao, các xưởng sẽ hoạt động hết công suất.

Trải nghiệm nên có:

Quan sát quy trình đúc: Nếu may mắn, bạn có thể chứng kiến quá trình nung và đổ đồng lỏng vào khuôn, một trải nghiệm rất ấn tượng.

Tìm hiểu kỹ thuật mạ: Quan sát công đoạn mạ điện phân (xi mạ) để hiểu cách lớp vàng mỏng được phủ lên sản phẩm.

Mua sắm: Mua trực tiếp các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tại xưởng với giá gốc.

Lưu ý: Vì đây là làng nghề sản xuất thực tế, bạn cần thận trọng khi di chuyển trong khu vực xưởng để đảm bảo an toàn, đặc biệt là khu vực đúc đồng (nhiệt độ cao) và khu vực xi mạ (có hóa chất).

5. Một số cơ sở sản xuất đồ đồng và mạ vàng tiêu biểu tại làng nghề Thuận Thành, Cần Giuộc, Long An:

Cơ Sở Đúc Đồng Ba Cồ: Là một trong những lò đúc lâu đời và nổi tiếng nhất của làng nghề.

• Đúc lư đồng, tượng, vật phẩm thờ cúng (đồ đồng truyền thống và mạ vàng).
• Liên hệ: 0909 303 667 (Anh Phát)

Cơ Sở Xi Mạ Đồng Mỹ Thuật: Cơ sở tập trung vào khâu xi mạ và xử lý bề mặt sản phẩm.

• Chuyên xi mạ vàng, bạc các sản phẩm đồng và kim loại khác.
• Liên hệ 0988 552 288

Cơ Sở Đúc Đồng Chín Thảo: Phổ biến với các sản phẩm lư đồng và đồ đồng trang trí.

• Đúc và gia công các sản phẩm đồng, có dịch vụ mạ vàng.
• Liên hệ0908 623 045

Lời khuyên khi liên hệ:

• Bạn nên gọi điện trước để xác nhận giờ giấc hoạt động và hỏi thăm về tình hình sản xuất trong ngày bạn dự kiến đến tham quan (ví dụ: ngày nào có mẻ đúc đồng mới, ngày nào thợ làm xi mạ).
• Đồng thời, hỏi thăm về chính sách tham quan (có được vào xưởng xem không, có mất phí không).

Làng nghề mạ vàng Thuận Thành, Cần Giuộc không chỉ là một trung tâm sản xuất mạ vàng mà còn là nơi lưu giữ văn hóa và nghệ thuật truyền thống của vùng đồng bằng sông Cửu Long và của dân tộc. Việc phát triển bền vững làng nghề sẽ góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, bảo tồn nghề truyền thống và cải thiện đời sống người dân địa phương.