Chế độ ăn thuần chay hay thuần thực vật là chế độ ăn chỉ bao gồm các thực phẩm từ thực vật và hoàn toàn không có thịt hay các sản phẩm từ sữa. Đây đang là một chế độ ăn được khá nhiều người ưa chuộng vì có thể mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Hãy cũng Gonatour tìm hiểu về chế độ ăn thuần thực vật là gì? Và các món ăn theo chế độ ăn thuần thực vật Canada này nhé!
Chế độ ăn thuần thực vật
1. Chế độ ăn thuần thực vật là gì?
- Chế độ ăn thuần thực vật (Plant-Based Diet) là chế độ ăn dựa trên thực phẩm từ thực vật là nguyên liệu chủ yếu trong xuyên suốt các bữa ăn.
- Khi bắt đầu áp dụng chế độ ăn này, bạn sẽ bắt đầu làm quen với việc sử dụng những thực phẩm như trái cây, rau, chất béo lành mạnh, ngũ cốc và hạn chế lượng thịt, đồ ăn nhanh, tinh bột xấu, đường ngọt.
- Chế độ ăn thuần thực vật này rất lành mạnh được khuyến khích sử dụng vì có lượng chất xơ và chất đạm rất cao, ngăn chặn một số bệnh lý và cải thiện sức khỏe cực tốt.
- Chế độ ăn này như một biện pháp để bạn detox cơ thể thường xuyên, từ đó góp phần cải thiện vóc dáng. Ngoài ra, chế độ ăn thuần thực vật không có nghĩa là bạn phải kiêng tuyệt đối các sản phẩm từ động vật như ăn chay trường mà bạn vẫn có thể ăn một lượng nhỏ từ cá, thịt, trứng, sữa nhưng không thường xuyên.
2. Chế độ ăn thuần thực vật thực hiện như thế nào?
- Chế độ ăn thuần thực vật sẽ bao gồm 3 nhóm thực phẩm mà bạn cần đặc biệt lưu ý khi thực hiện như sau:
Các nhóm thực phẩm chính
- Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, bắp (ngô), yến mạch,...
- Các loại đậu: Đậu xanh, đậu lăng, đậu nành, đậu phộng,...
- Rau xanh: Bông cải xanh, cải bó xôi, khoai tây...
- Trái cây: Cam, kiwi, bơ...
- Các loại hạt: Hạt óc chó, hạt hạnh nhân,...
- Các loại nấm: Nấm mỡ, nấm hương, nấm kim châm,...
- Lưu ý:
- Các thực phẩm này nên sử dụng dưới dạng thô hoặc chế biến tối thiểu, ít gia vị để giữ được hương vị, màu sắc và hàm lượng dinh dưỡng một cách tối đa.
- Các nhóm thực phẩm có thể dùng ít
Các nhóm thực phẩm có thể dùng ít
- Dầu thực vật: Dầu oliu, dầu đậu nành...
- Cá
- Thịt gà
- Sữa: Sữa hạt, sữa chua và phô mai
- Trứng
- Hải sản
Các nhóm thực phẩm cần tránh
- Thịt động vật: Thịt bò, thịt heo,...
- Chất béo chuyển hóa: Dầu bắp, dầu cọ, thức ăn rán ngập dầu,...
- Thực phẩm chay được chế biến sẵn
- Thực phẩm từ động vật đã qua chế biến: Thịt xông khói, xúc xích,...
- Đồ ăn nhanh: khoai tây chiên, burger, bánh mì kẹp xúc xích, gà rán…
- Đường bổ sung và đồ ngọt: Đường, soda, nước trái cây, bánh ngọt, bánh quy, kẹo, trà ngọt, ngũ cốc có đường…
- Ngũ cốc tinh chế: Gạo trắng, mì ống trắng, Bánh mì trắng,...…
- Thực phẩm tiện lợi, đóng gói sẵn: Khoai tây chiên, bánh quy giòn, thanh ngũ cốc, thực phẩm chế biến sẵn và được đông lạnh…
- Chất làm ngọt nhân tạo
3. Lợi ích của chế độ ăn thuần thực vật
Thực phẩm chống viêm cao
- Viêm gắn liền với gần như mọi bệnh mãn tính, từ hội chứng rò rỉ ruột, viêm khớp, đến ung thư và bệnh tim mạch. Thực phẩm chống viêm giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh bằng cách cung cấp các chất dinh dưỡng, chống lại stress oxy hóa (còn gọi là tổn thương gốc tự do) bao gồm:
- Chất chống oxy hóa và phytonutrients (như flavanoid, resveratrol, quercetin, beta carotene, và nhiều hơn nữa)
- Các vitamin thiết yếu như vitamin C, E và A
- Khoáng chất
- Các chất điện giải
- Axit béo thiết yếu
- Các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều thực vật chống viêm thúc đẩy tuổi thọ, điều hòa hệ thống miễn dịch, và tác động đến con đường mà viêm ảnh hưởng đến cơ thể và cuộc sống của chúng ta. Thực phẩm từ thực vật có thể giúp bảo vệ sức khỏe đường ruột tốt hơn, tăng cường chức năng miễn dịch và giảm các phản ứng tự miễn có thể gây ra một loạt các bệnh liên quan đến tuổi tác. (4)
Giàu chất xơ
- Các loại thực vật như rau, hạt, ngũ cốc lâu đời và các loại đậu là các thực phẩm giàu chất xơ có khả năng làm giảm nguy cơ táo bón, các vấn đề về tiêu hóa, cholesterol cao, bệnh tim và đái tháo đường.
- Một chế độ ăn nhiều chất xơ giúp ngăn ngừa cảm giác thèm ăn và ăn quá mức, tránh xơ vữa động mạch và tạo thuận lợi cho các vi khuẩn sinh học phát triển mạnh trong đường tiêu hóa. Chất xơ hòa tan làm chậm quá trình tiêu hóa ,no lâu hơn, do hút nước và tạo thành chất giống như gel. Trong khi chất xơ không hòa tan làm tăng tốc độ tiêu hóa bằng cách tạo nên một lượng lớn phân.
- Một số thực phẩm thực vật giàu chất xơ hàng đầu có thể cho vào chế độ ăn của bạn như: bơ, hạt lanh hoặc hạt chia, berry, yến mạch không chứa gluten, dừa, táo, bắp cải, atisô, quả sung hoặc chà là.
- Việc sử dụng ít các sản phẩm động vật góp phần giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư, giảm lượng đường trong máu và cải thiện chức năng thận.
Hỗ trợ giảm cân
- Nghiên cứu cho thấy chế độ ăn chú trọng thực vật cực kỳ hiệu quả, ít rủi ro, giúp đẩy lùi tình trạng béo phì ở người lớn và trẻ nhỏ. Chế độ ăn uống này có liên quan đến việc giảm nguy cơ béo phì, BMI thấp và giảm các biến chứng liên quan tới béo phì như tim mạch hoặc hội chứng chuyển hóa.
- Một nghiên cứu năm 2013 được công bố trên European Journal of Clinical Nutrition cho thấy thực hiện chế độ ăn ít chất béo và chú trọng thực vật trong 18 tuần, giúp cải thiện cân năng, lipid máu và kiểm soát đường huyết. (5)
Giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính
- Nhiều người trên khắp thế giới vẫn ăn “chế độ ăn kiêng truyền thống” có nhiều thực phẩm có xu hướng mắc các bệnh mãn tính ít hơn so với những người ăn chế độ ăn phương Tây hiện đại. Trong cuốn sách “ The Blue Zone”, nơi có một tỷ lệ cao của những người sống trên 100 tuổi – chế độ ăn chú trọng thực vật giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh tim, ung thư, mất trí nhớ, tiểu đường, loãng xương và hơn thế nữa.
- Nghiên cứu nổi tiếng Lyon Diet Heart Study cho thấy chế độ ăn Địa Trung Hải có thể làm giảm các cơn đau tim và tỷ lệ tử vong do bệnh tim tới 70% so với chế độ ăn truyền thống của Hiệp hội Tim mạch Mỹ. (6) Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra chế độ ăn chú trọng thực vật có thể giúp giảm đáng kể BMI và tỷ lệ béo phì, tăng huyết áp, triglyceride và cholesterol cao, nguy cơ mắc đái tháo đường và nhiều thế nữa. (7, 8)
- Thực phẩm thực vật tốt nhất cho sức khỏe như: rau xanh lá, thảo mộc và gia vị tự nhiên , trái cây nhiệt đới như xoài và dứa, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó và hạt điều), bắp và ngũ cốc lâu đời, dầu ô liu, đậu và khoai lang.
Tốt cho môi trường
- Chế độ ăn kiêng dựa trên thực vật không chỉ hỗ trợ giảm cân và có lợi cho sức khỏe, mà còn giúp bảo vệ môi trường. Ăn thức ăn có hàm lượng thấp trong chuỗi ăn giúp tránh lãng phí tài nguyên thiên nhiên, giúp lượng khí thải carbon thấp hơn, bảo tồn vật nuôi và giảm tình trạng khan hiếm thực phẩm trên toàn cầu.
- Theo một báo cáo trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, sản xuất thực phẩm động vật đòi hỏi phải có một tỷ lệ cao các thành phần nước, đất, nhiên liệu hóa thạch và năng lượng cao hơn so với hầu hết các loại thực phẩm thực vật. (9) Vì vậy, nếu mọi người cắt giảm thức ăn từ động vật để ăn nhiều thực vật hơn sẽ có tác động tích cực tới môi trường.
Lợi ích của việc ăn thuần thực vật
4. Những lưu ý khi bắt đầu chế độ ăn thuần thực vật
- Bên cạnh việc ăn nhiều thực vật , bạn nên tăng cường tập thể dục, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng thông qua các hoạt động như yoga, thiền, cầu nguyện, v.v.
- Hầu hết các chế độ ăn chú trọng thực vật đều có nguồn gốc từ các nền văn hóa nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt động rèn luyện thân thể và các kỹ thuật giảm căng thẳng. Ví dụ, chế độ ăn kiêng truyền thống xuất phát từ Trung Quốc và Nhật Bản là một phần cho bức tranh tổng thể của sức khỏe Hồi giáo.
- Nói cách khác, ăn nhiều thực vật đóng vai trò quan trọng trong giảm viêm và tăng tuổi thọ. Nhưng chế độ ăn chú trọng thực vật có hiệu quả nhất khi chúng được xem như là một phần của một kế hoạch lớn hơn.
- Bên cạnh đó, hãy nhớ rằng chất béo và protein lành mạnh cũng là một phần quan trọng của chế độ ăn uống cân bằng:
- Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, thường xuyên đói và thèm đồ ngọt, thì nên bổ sung nhiều protein và chất béo lành mạnh trong bữa ăn của bạn. Vì đây có thể là dấu hiệu của biến động đường trong máu hoặc thiếu protein/ chất béo.
- Sự tăng lên của lượng đường trong máu và insulin thường dẫn đến đói và ăn quá nhiều trong thời gian dài, đôi khi gây tăng cân và mất cân bằng nội tiết tố, vì vậy hãy chú ý đến các triệu chứng này.
5. Cung cấp sản phẩm theo chế độ ăn thuần thực vật Canada
Bữa sáng phong cách Cali - Cali Breakfast Bowl (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 3/4 cốc nước đun sôi (180ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 10 – 15 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Khoai từ, khoai tây, hạt diêm mạch, hành tây, ớt xanh, đậu hủ, đậu gà, olive Kalamata, cà chua cắt nhỏ, cải kale, tỏi, tiêu đen, nghệ, ớt Cayenne, húng tây, dầu olive, muối biển
- Giá
Cơm thập cẩm Tây Ban Nha - Spanish Paella (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 3/4 cốc nước đun sôi (180ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 10 – 15 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Khoai tây, gạo, hành tây, ớt xanh, đậu gà, bắp, đậu tách, Kalamata olive, cà chua nghiền, cốt dừa, dầu olive, cà chua sấy khô, ớt cựa gà Paprika, tiêu đen, ớt Cayenne, nhụy hoa nghệ tây, muối biển
- Giá
Bún cà ri phong cách Nepal- Kathmandu Curry (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 2/3 cốc nước đun sôi (160ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 8 – 12 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Bún, khoai tây, cà rốt, hành tây, ớt chuông, rau bina, đậu gà, đậu tách, cốt dừa, nấm, dầu olive, cà chua sấy khô, tỏi, bột cà ri (gia vị, mù tạc, muối, tỏi), gia vị, muối biển
- Giá
Cà ri vùng Caribe - Caribbean Curry (56 gr)
- Hướng dấn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 1/2 cốc nước đun sôi (120ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 8 – 12 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Hạt diêm mạch, củ từ, khoai tây, bông cải xanh, hành tây, cà rốt, ớt xanh, đậu tách, cà chua nghiền, cốt dừa, dầu olive, gừng, cà chua sấy khô, bột cà ri (gia vị, mù tạc, muối, tỏi), gia vị, muối biển
- Giá
Đậu lăng đỏ hầm phong cách Ấn Độ - India Red Lentil Stew (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 1/2 cốc nước đun sôi (120ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 8 – 12 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Khoai tây, cà rốt, hành tây, đậu tách, đậu lăng đỏ, cốt dừa, dầu olive, cà chua sấy khô, tỏi, ớt cựa gà Paprika, tiêu đen, bột cà ri ( nghệ, thì là Ấn Độ, mù tạt, rau mùi, muối, tỏi), hương thảo, xạ hương, muối biển.
- Giá
Ra gu nấm đậu phong cách Hungary - Hungarian Goulash (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 1/2 cốc nước đun sôi (120ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 12 – 15 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Khoai tây, cà rốt, hành tây, ớt chuông, đậu tách, đậu thận, cà chua, dầu, nấm, ớt Chipotle, tỏi, gia vị, muối biển
- Giá
Súp củ dền phong cách Đông Âu - Ukrainian Borscht (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi để loại bỏ hết khí oxy. Đổ vào tối thiểu 3/4 cốc nước sôi (180ml), khuấy đều và đóng kín lại. Đợi 8 - 12 phút và thưởng thức.
- Thành phần
- Khoai tây, bắp cải, củ cải đường, cà rốt, hành tây, đậu tách, đậu thận, cà chua cắt nhỏ, dầu olive, sốt cà chua, tỏi, cốt chanh, thì là ba tư, muối biển, tiêu đen, thì là, ớt cựa gà Paprika xông khói, nghệ
- Giá
Khoai tây nghiền phong cách Ai Len - Irish Shepherd's Pie (56 gr)
- Hướng dẫn sử dụng
- Mở túi thực phẩm và lấy túi hút ẩm ra. Đổ vào túi tối thiểu 1/2 cốc nước đun sôi (120ml), khuấy đều và đóng kín miệng túi. Đợi 12– 15 phút, khuấy đều và thưởng thức.
- Thành phần
- Khoai tây, bắp, đậu hà lan, cà rốt, hành tây, đậu lăng, nước cốt dừa, dầu ăn, cà chua sấy khô, tỏi, gia vị, muối biển
- Giá
Thực phẩm ăn thuần thực vật
Trên đây là những thông tin chế độ ăn thuần thực vật, cùng những lợi ích và những điều cần lưu ý khi thực hiện mà bạn nên biết. Chế độ ăn thuần thực vật có thể đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu áp dụng đúng. Mọi người đều có thể áp dụng chế độ ăn này nhưng cần chú ý phối hợp đa dạng các loại thực phẩm để tránh nguy cơ bị thiếu hụt chất dinh dưỡng do loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm từ động vật.
Xem Thêm: